Kadınların çoğu gerek maddi gerekse psikolojik sorunlardan dolayı kürtaj yapmak zorunda kalıyorlar. İstenmeyen ve kazara oluşan gebelikler ne yazık ki kadınları depresyona sokabiliyor. 

Belki de bütün kadınların korkusu istenmeyen bir gebeliğe sahip olmaktır, bunun nedeni genellikle gebelikten koruyucu önlemlerin yeterli olarak alınmaması ve bir istenmeyen gebelik durumunda ne yapılacağını bilmemektir. İstenmeyen gebelik, tek gecelik ilişki sonrası ya da kadının doğum yapmak istememesi, doğum yapmanın sağlık açısından zararlı olması veya yaşayan çocuk sayısı fazla olan durumlarda görülen gebelik durumlardır. İstenmeyen gebelik olmaması için doğum kontrol yöntemlerini kullanmalısınız.

Özellikle doğurgan çağdaki kadınlarda adet gecikmesi olan her durumda gebelikten şüphelenilmelidir. Gebelik tanısı gebeliğe bağlı bulantı, aşerme, göğüslerde hassasiyet gibi özel yakınmalarla veya daha iyisi gebelik testi yaptırılarak konulabilir. Gebelik testleri idrarda gebeliğe özgü hormonlara bakılarak yapılır. Günümüzde bu tip testler oldukça hassastır çoğu zaman adet gecikmesinin ilk günlerinde sonuç verirler. Gebelik testi sonucunun “negatif” olması gebeliğin olmadığı anlamına gelir.Ancak bazen testin güvenilirliğini artırmak için kanda gebelik testi yapmalıyız. Test sonucu “pozitif” ise korkulan başa gelmiştir ve gebelik var demektir. Bu durumda eşinizle görüşüp gebeliğin geleceği konusunda kesin bir karara varmalısınız. Gebeliğin devamına karar verirseniz gebelik takibi için doktorunuza başvurmalısınız

İstenmeyen gebelik nedeniyle doktorunuza başvurduğunuzda ilk olarak ultrason dahil olmak üzere muayene olacaksınız. Bu muayene sonucunda gebeliğin sorunsuz ve kaç haftalık olduğu anlaşılacaktır. Gebelik haftası son adet tarihinin ilk gününden itibaren hesaplanır. Türkiye’de yasa ile 10 haftaya kadar istenmeyen gebeliklerin yetkili sağlık personeli tarafından sonlandırılmasına izin verilmiştir. Bu şekilde uygun görülen gebeliklerin sonlanmasında en güvenilir ve sağlığa uygun yöntem kürtajdır. Kürtaj gebeliğin cerrahi bir müdahale ile rahim dışına alınmasıdır. Bu yöntemin uygun yapıldığı takdirde kalıcı bir sorun ortaya çıkarması olasılığı çok azdır.

Türkiye’de piyasada bulunan hiçbir ilaç gebelik sonlandırılmasında kullanılamaz. İlaçla düşük olması tıbben kabul edilemez bir durumdur. İlaçla veya kabul edemeyeceğimiz yöntemlerle düşük yaptırılması özellikle kırsal kesimde yaygındır. Bu tip düşük yapılması aşırı kanama ve iltihap nedeni ile çok tehlikelidir. Sonuçta hangi yöntemle düşük olursa olsun yine kürtaj gerekecektir. Düşükten sonra rahim içinde gebelik kalıntısı veya parça kalma riski olduğu için ultrason kontrolü şarttır.

KÜRTAJ NASIL YAPILIR ?

Hasta muayene masasına alınır ve uygun steril ortam sağlanır, hastaya acı vereceği düşünülen müdahaleler söz konusu ise genel anestezi kullanılmalıdır. Bu tip genel anestezide genellikle ameliyatlarda kullanılan ilaçların hepsi kullanılmaz ve bunların yan etkileri oldukça azdır. Daha önce doğum yapmış kadınlarda bazen lokal anestezi yeterli olabilir. Müdahale genellikle 10 dakika kadar sürer. Özel bir vakumlu enjektörle gebelikle ilgili dokular rahimden dışarı alınır. Gebelik küçük olduğundan bu işlem sorunsuz olarak yapılabilir. Hasta genel anestezi yapılmışsa yaklaşık 15 dakika içinde kendine gelir. Lokal anestezi kullanıldığı durumlarda ise hasta hemen ayağa kalkabilir, hasta kendini iyi hissettiği anda eve gidebilir.

Kürtaj veya rahim tahliyesi rahim içindeki bir gebeliğin özel yöntemlerle sonlandırılmasıdır. Kadının arzusuyla 10. gebelik haftasına kadar yasal olarak uygulanabilir. Evli kadınlarda yasal tahliye uygulamasında eşler de müdahaleye rıza vermelidirler. Evli olmayan ve 18 yaşın üzerinde olan kadınlar kendi isteklerine göre hareket ederler.

“Yasal Tahliye” adından da anlaşılacağı gibi ülkemizde reşit kadınlara tanınmış tümüyle yasal ve çağdaş bir haktır. Kürtaj yalnızca ve ancak Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanınca uygulanır. Yapılan işlem gizli kalır. Gebelik testiniz ister pozitif ister negatif olsun, asla “söktürücü iğne” gibi yöntemlere kendi kendinize başvurmayın. Bu ilaçların gebelik durumlarında işe yaramaları tıbben mümkün değildir.

“İlk hamilelikte uygulanan kürtaj sonrasında bir daha hamile kalınmaz!! gibi sözler gerçekten uzak olup iyi ve kuralına uygun olarak kürtaj yapıldıktan sonra tekrar tekrar gebe kalabilirler. Dikkatli ve vakumla uygulanan bir kürtajın kadının genital sistemine zarar vermesi beklenen bir durum değildir.

Gebeliğin tıbben sakıncalı olması durumunda (anneyle ilgili gebeliğin riskli olduğu hastalıklar, bebeğin ileri derecede sakat olduğunun ya da öldüğünün belirlenmesi gibi) bu süre 10 haftayı aşabilir. Bu durumda birden fazla uzman doktorun kurul oluşturarak karar vermeleri gerekir. Kurul kararıyla gerekirse tıbbi tahliye, kürtaj olunabilir.

Kürtaj Tekniği

Gebelik haftası ultrasonla belirlendikten sonra dikkatli bir jinekolojik muayene yapılır. Vajina ve rahim ağzı bakterilerden arındırılmak amacıyla dezenfekte edildikten sonra, rahim ağzını sabitlemek için plastik bir alet vajinadan yerleştirilir ve lokal anestezik madde uygun olarak rahim ağzı bölgesine enjekte edilir, veya genel anestezi için anestezi uzmanı tarafından gerekli işlemler başlatılır.

Daha sonra çok ince plastik kanüller rahim ağzından rahim içine ittirilir. Bazen rahim ağzı sert olabilir ya da gebelik 6. haftanın üzerinde olması nedeniyle daha geniş çaplı plastik kanüller kullanılması gerekebilir. Bu durumda rahim ağzını genişletmek için özel “buji” adı verilen aletler kullanılır. Kanül yerleştirildikten sonra kanüle bir enjektör iliştirilir. Enjektörde oluşan vakum yardımıyla rahmin içi vakumla boşaltılır.

10. haftaya yakın olan gebeliklerde bazen rahim içine metal aletler sokularak rahmin tümüyle boşaltıldığından emin olmak gerekebilir, ancak bu çok ender bir durumdur.

Rahimin içi tümüyle boşaltıldıktan sonra hastanın 10 dakika istirahatı sağlanır. Kanama kontrolü yapıldıktan sonra kürtaj başarılı olarak bitmiştir. Kürtaj yapmadan önce hastanın kan gurubu mutlaka teyit edilmeli ve kan uyuşmazlığı varsa bunun aşısı yaptırılmalıdır.

Tüm bu işlemler 6. gebelik haftasına kadar olan gebeliklerde 5 dakika, 6 ile 10 arası olan gebeliklerde 5-15 dakika sürer. Bu süre Kadın-Doğum uzmanının çalışma süresidir. Genel anestezi uygulandığında hastanın uyuması, işlemin yapılması ve hastanın kendine gelmesine 20-40 dakika eklenmelidir. Kürtaj sonrası eğer işlem steril koşullarda ve kuralına uygun olarak yapıldıysa, kürtaj sonrası enfeksiyon – iltihab oluşmadıysa gebe kalmada problem yaşanmayacaktır.

Kürtaj sonrası ilk ay dahi gebe kalınabilir. Kürtaj olunması daha sonraki gebeliklerde bebekte sakatlık gibi birolumsuzluğa neden olmaz. Bazen hastalar ilk gebelikte kürtaj olunması durumunda bir daha gebe kalınamayacağını veya bebeğin sakat olacağını düşünürler, bu yanlış bilgidir ve defalarca kürtaj olan bir bayan daha sonra sağlıklı bir bebek dünyaya getirebilir…

Kürtajın Riskleri

Yasal sınırlar içinde (10. gebelik haftasına kadar uygulanan kürtaj) oluşması muhtemel riskler büyük oranda işlemi uygulayan Kadın-Doğum uzmanının tecrübesine bağlıdır.

Lokal anesteziyle yapılan uygulamalarda işlem esnasında en sık rastlanan sorunlar lokal anestezik maddeye aşırı duyarlılık ve vazovagal senkoptur (uterusun sabitlenmesi amacıyla takılan alet nedeniyle bayılma oluşması). Bu, geçici ve selim bir durumdur. Yaklaşık %1 oranında görülür.

İşlemden hemen sonra en sık görülen sorun bulantı ve kusmadır. Bazen bayılma hissi oluşabilir. Bu durum da yaklaşık %1 oranında gözlenir ve hayati tehlike yaratmayan geçici bir durumdur.

Bazen rahim ağzı kanülün geçmesine izin vermeyecek şekilde sert olabilir ve işlem yarıda bırakılabilir (görülme oranı: yaklaşık 700′de 1). Tahliye bir hafta sonrasına ertelenir.

Gebelik çok erken ise, kürtaj başarısız olabilir, işlem bir hafta sonrasına ertelenir. Tecrübeli bir Kadın-Doğum uzmanı erken bir gebeliği tahliye etme girişiminde bulunmak yerine belli bir süre bekledikten sonra tahliye etmeyi önerir. Özellikle gebelik büyükse işlem esnasında aşırı kanama olabilir. Yasal sınırlar içinde yapılan tahliyelerde oluşan kanamalar hayati tehlike yaratmaz.

Çok nadir durumlarda işlem esnasında rahim delinebilir.

Özellikle çok erken gebelik haftalarında uygulanan tahliyelerde işlemden birkaç saat sonra görülen nadir bir sorun da rahim içinde kan birikmesidir (görülme oranı 500′de 1). Hayati bir tehlike yaratmayan bir durumdur ve rahmin içindeki kan boşaltılarak tedavisi sağlanır.

Enfeksiyon oluşacaksa bu genellikle işlemden 6-7 gün sonra ortaya çıkar ve kendini ağrı, akıntı, yüksek ateş şeklinde belli eder. Kürtaj sonrası verilen antibiyotikleri düzenli olarak kullanmanız durumunda bu sorun da ender olarak gözlenir.

İçeride “parça kalması” durumunda genellikle ilk iki haftada adet esnasındaki kanamadan çok daha fazla kanama görülür ve bu kanama pıhtı şeklinde ve koyu renklidir. Kanamanın ağrılı olması kural değildir. Bazen parça düştüğü gözlenebilir.

Geç dönemde görülen en önemli, ancak ender bir sorun işlem esnasında rahim iç tabakasının aşırı hasar görmesi sonucunda oluşan yapışıklıklardır (Asherman Sendromu). Kendini kürtajdan 4-5 hafta geçmesine rağmen adet kanamasının olmaması ve ilaç tedavisiyle de kanama oluşturulamaması şeklinde gösterir. Usulüne uygun yasal sınırlar içinde yapılan tahliyelerde ve özellikle de vakumla uygulanan işlemlerde ender olarak gözlenir.

İsteğe bağlı kürtajda yasal sınır 10 haftaya kadardır, ancak eğer bebekte sakatlık söz konusu ise veya bebeğin kalp atışları gözlenmiyor ise yaşam sınırı olan 24. haftaya kadar gebelik sonlandırılabilir.

18 yaşını tamamlamamış olanlar ebeveynlerinin yazılı ve imzalı izni ile kürtaj olabilir, hasta evli ise eşinin rızası ve izni gerekmektedir ancak hasta evli değil ve 18 yaşını tamamlamışsa kendi isteğiyle gebeliği sonlandırabilir.

15 ile 18 yaş aralığındakiler ebeveynlerinin izniyle kürtaj olabilirler ancak 15 yaş ve altındakileri ailelerinin izni olsa dahi mutlaka gerekli mercilere bildirmek gerekmektedir bunun aksi durumu yani bildirilmemesi durumunda hekim hakkında ‘ suçu yetkililere bildirmeme ’ nedeniyle soruşturma açılabilmektedir…

Eğer hasta kürtaj istemi için geldiğinde ve adli bir olay (tecavüz vs.) olabileceğinden şüpheleniliyorsa kanunen mutlaka güvenlik güçlerine de haber vermek gerekmektedir.

Eğer kızlık zarı bozulmadan kişi gebe kalmış ise veya kızlık zarı elastikse özel aletler kullanılarak kızlık zarı yırtılmadan da kürtaj yapılabilmektedir. Bu aynı zamanda kürtaj işlemini yapacak olan doktorun tecrübesine bağlıdır…

KÜRTAj SONRASI KIZLIK ZARI TAMİRİ

Kürtaj sonrası kızlık zarı tamiri yapılabilir. Burada hastanın kaç defa kürtaj olduğu önemli değildir, bazı durumlarda doğum yapmış bayanlara da kızlık zarı tamiri yapılabilmektedir. Kızlık zarı tamirinde vajinada genişleme olup olmadığı bizim için önemli bir konudur. Eğer kürtaj nedeniyle veya sık ilişkiden dolayı vajinada genişleme varsa ameliyat esnasında kızlık zarı tamiri yapılırken vajinada daraltma işlemi de yapılabilir. Bu durumda hem ameliyatın başarısı artar hem de vajina daraltılarak eski haline dönmesi sağlanır.

Kürtaj Hakkında Sıkça Sorulanlar

Kürtaj işlemi nedir?
Kürtaj işlemi kazımak anlamına gelmektedir ancak genellikle gebelik sonlandırma amacıyla yapılan bir işlemdir. Özellikle kanama bozukluklarında ve menopoz sonrası kanamalarda teşhis amaçlı kürtaj yapılabilir (Probe Küretaj). Yine infertilite (kısırlık) araştırmalarında yumurtlama olup olmadığını anlamak amacıyla da kürtaj uygulanabilir.

Kürtaj işlemi nasıl yapılır?
Yasal tahliyeler hem lokal anestezi, hem de genel anestezi altında uygulanabilir. Genel anestezi altında kürtaj her ne kadar maliyeti biraz artırsa da, hem annenin psikolojisi açısından hem de işlemin tümüyle ağrısız seyretmesi açısından daha çok tercih edilir ve önerilir.

Hasta uyuduktan sonra pozisyon verilir ve ilk önce rahimin durumunu ve büyüklüğünü değerlendirmek için jinekolojik muayene yapılır. Rahimin özellikleri anlaşıldıktan sonra vajinal spekulum yerleştirilir. Spekulum ile rahim ağzı görünür hale gelir. Vajina ve serviks antiseptik solüsyonlar ile yıkanarak olası bir enfeksiyona karşı önlem alınır. Lokal anestezi uygulanacak ise bu aşamada yapılır ve rahim ağzının her iki yanına ilaç enjekte edilir. Daha sonra serviks yani rahim ağzı tenekulum adı verilen bir alet ile tutulur, bu işlem ağrı verebilir. Rahim ağzının dar olduğu bazı durumlarda buji adı verilen aletler yardımı ile rahim ağzı genişletilmeye başlanır (dilatasyon). Bunun için mümkün olan en ince buji kullanılır. Bujiler çaplarının milimetre cinsinden büyüklüğüne göre numaralandırılır (1, 2, 3, 4, 5…..)

Dilatasyon işlemi tamamlandıktan sonra plastik (karmen) kanüller rahim ağzından geçirilerek, rahim boşluğuna ulaşılır. Kanül yerleştirildikten sonra, ucu bu amaç için üretilmiş vakum yaratan özel enjektöre bağlanır. Enjektörün düğmesi açılarak negatif basınç oluşması sağlanır ve enjektör ileri geri hareket ettirilerek rahim içi temizlenir. Rahim içi tamamen temizlenene kadar işleme devam edilir. Eğer tıbbi bir neden ile ve hekimler kurulu kararı ile 10 haftadan büyük bir gebeliğin sonlandırılmasına karar verilmiş ise bu işlem daha büyük kanülleri vakum cihazlarına bağlayarak yapılır ve ardından keskin küretler ile parça kalıp kalmadığı kontrol edilir.

Kürtaj işlemi, ne kadar sürer?
Kürtaj işlemi ortalama 5-10 dakika sürmektedir.

Kürtaj işlemi kaç haftalık gebeliğe kadar yapılır?
Kürtaj işlemi 10. haftaya kadar yapılabilir.

Kürtaj ne tip anestezi ile yapılır?
Kürtaj genel anestezi ile uyutarak veya lokal anestezi ile uyuşturarak yapılabilir.

Kürtaj esnasında ağrı duyulur mu?
Kürtaj işlemi genel anestezi veya lokal anestezi ile yapılmaktadır. Genel anestezi ile yapıldığında hasta hiçbir ağrı duymaz ancak lokal anestezi ile yapılırsa hasta az da olsa ağrı duyabilir.

Evli olmayan bir bayan kürtaj olabilir mi?
Evli olmayan bayanlar da kürtaj olabilir.

18 yaşından küçük birisi kürtaj olabilir mi?
18 yaşından küçükler anne ve babalarının yazılı izni ile kürtaj olabilirler.

18 yaşından büyük birisi kürtaj olmak için izin almalı mıdır?
18 yaşından büyük birisi eğer evli değilse izin almasına gerek yoktur, kendi rızası ile kürtaj olabilir.

Kürtaj sonrası kanama olur mu?
Kürtaj sonrası yaklaşık 2 haftaya kadar adet kanaması gibi kanama olabilir.

Kürtaj olduğum anlaşılır mı?
Kürtaj olunduğu anlaşılamaz.

Kürtaj sonrası ağrım olur mu?
Kürtaj sonrası adet sancısına benzer şekilde ağrı olabilir.

Kürtaj sonrası ilaç kullanmam gerekir mi?
Kürtaj sonrası ağrı kesici ve antibiyotik kullanılmaktadır.

Kürtaj sonrası hastanede kalmam gerekir mi?
Kürtaj sonrası hastanın hastanede kalmasına veya dinlenmesine gerek yoktur, işlem sonrası hasta evine gidebilir.

Kürtaj sonrası normal hayatıma ne zaman dönebilirim?
Kürtajdan hemen sonra hasta günlük hayatına geri dönebilir. Kanama ortalama iki hafta kadar devam edebilmektedir.

Kürtaj sonrası ne zaman duş alabilirim?
Kürtaj sonrası aynı gün duş alabilirsiniz.

Kürtaj sonrası ne zaman denize girebilirim?
Kürtaj sonrası yaklaşık 10 gün enfeksiyon riskinden dolayı hastaların denize veya havuza girmemelerini önermekteyiz.

Kürtaj sonrası ne zaman ne zaman cinsel ilişkiye girebilirim?
En az 2 hafta veya kanama tamamen kesilene kadar cinsel ilişkiye girilmemelidir.

Kürtaj sonrası tekrar gebe kalmak için ne kadar beklemeliyim?
Sorunsuz yaşanan kürtaj sonrası ciddi bir bekleme süresine ihtiyaç yoktur.

Kürtaj sonrası rahimde ve tüplerde yapışıklık olur mu?
Eğer işlem steril ortamlarda ve kuralına uygun olarak deneyimli bir hekim tarafından yapılırsa enfeksiyon, yapışıklık gibi problemlerle karşılaşmazsınız.

Kürtaj sonrası kan uyuşmazlığı olanlarda aşı yapmak gerekli midir?
Kürtaj sonrası eğer çiftler arasında kan uyuşmazlığı varsa uyuşmazlık iğnesi ilk 72 saat içerinde yapılmalıdır.

Kürtaj sırasında rahimde delinme olur mu?
Bazı durumlarda nadir de olsa bu tarz problemler ortaya çıkabilmektedir. Delinme eğer ufak ve kanlanması az olan bir bölgeden olursa sadece takip etmek yeterli olmaktadır. Nadiren delinme olan alan büyükse ameliyat gerekebilir.

Kürtajdan sonra spiral takılabilir mi?
Genellikle kürtaj sonrası ilk adeti beklemek daha uygundur spiral takılması için.

15 yaşından küçük birisi kürtaj olabilir mi?
15 yaşından küçük birinin kürtaj olması için anne ve babasının yazılı – imzalı izninin yanı sıra durumu kolluk kuvvetlerine de bildirmek gerekmektedir.

KÜRETAJ SONRASI DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR

• 2 ila 3 gün süre ile adet kanaması tarzında kanamalarınız olacaktır. (Bu süre gebeliğin haftasına göre biraz artabilir veya azalabilir.),
• Eğer kürtaj sonrası hemen kanamanız olmazsa bir hafta sonra gibi bir zaman sonra hafif bir ağrı ile yukarıda bahsedilen kanama olacaktır merak etmeyiniz.
• Bu süre içinde gene adet kanaması dönemindekine benzer karın ve kasık ağrılarınız olabilir, bu ağrılarınızı hafifletmek için her hangi bir ağrı kesiciyi kullanabilirsiniz.
• Bundan sonraki adet kanamanız yaklaşık 3 ila 6 hafta sonra olacaktır. Gebelik gibi özel bir durum oluşup sonlandığı için normal zamanında gelmeyebilir.
• Bu süre içerisinde (yeniden adet kanaması görene kadar);
• Küvete-havuza-denize girmek yasaktır.(operasyon günü dahil duş alabilirsiniz ,amaç vajene su ve bu gibi mikrop kapmayı sağlayabilecek şeylerin girmesini engellemektir)
• Deniz veya havuz’a girmeniz gerekirse (yaz mevsimi veya diğer nedenlerden dolayı) en erken küretajdan 10 gün sonra suya gireceğimiz sürece tampon kullanarak girebilirsiniz. Tamponu en fazla 30-40 dakika kullanınız ve sadece suya girerken kullanınız.
• Cinsel ilişki 1 hafta kesinlikle yasaktır.( Daha sonra prezervatif kullanılarak ilişkiye girilebilinir. Bu sizi mikrop kapmaktan ve hamile kalmaktan koruyacaktır )
• Müdahaleden sonra sıvı gıdalar ve içecekler hemen içilebilir, bulantı olmazsa daha sonra normal beslenmeye geçilebilir.
• Müdahaleden 2 hafta sonra kontrol randevusu alıp kontrole gelmeniz gerekmektedir.
• İstenmeyen bir gebelikle karşılaşmamak için doktorunuzdan size uygun doğum kontrolü yöntemini uygulamasını isteyiniz.
• Kendi sağlığınız açısından rutin jinekolojik kontrollerinizi yaptırmanız, her 6 ayda bir vaginal smear testinizi (Rahim ağzı kanseri için kontrol testi) yaptırmayı ihmal etmemeniz gerekmektedir.