VARİS NEDİR?
Varis, yüzeysel toplardamarların cilt altında genişlemesi, uzaması, kıvrımlı ve büklümlü bir şekil almasıdır. Varisler en çok bacaklarda görülür.
VARİSİN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Bacaklarda Ağrı: Bacaklarda aralıklı veya sürekli ağrılar olur. Ağrılar sızlama tarzında ve geceleri oluşan kramplar şeklinde ortaya çıkabilir. Bacaklarda dolgunluk hissi, ağırlık hissi ve yorgunluk çok sık görülür. Ayak tabanlarında ve damarların üzerinde yanma hissi ile uyuşukluk ve keçelenme tarzında paresteziler olabilir. Varisler özellikle meydana gelişleri sırasında ağrılıdırlar.
Damarların görünmesi, genişlemiş damarların ortaya çıkması :
Cilt altında özellikle; bacakların iç yüzü boyunca, dizin arkasında ve baldırın arkasında ortaya çıkar. Etkilenen damarlar mavi, şişkin ve gerginliği kaybolmuş, kıvrımlı şekildedir.
Şişlik: Özellikle ayak bileklerinde ve günün sonunda ortaya çıkan orta derecede ödem olabilir.
Renk Koyulaşması: Önceleri kuruluk, kaşıntı, egzema benzeri olan cilt bozulmaları daha sonra kahverengi renk değişikliğine (hiperpigmentasyon) doğru ilerler.
Varis ülseri: Hastalığın ileri dönemlerinde ayak bileği iç tarafında varis yaraları gelişebilir.
ŞİKAYETLER :
Varisin büyüklüğü ve sayısı ile orantılı değildir. Günün sonunda daha şiddetlidir. Ayakta fazla kalınca ve uzun süre sarkık durumda oturulduğunda artar. İstirahat halinde ve bilhassa ayaklar kalp seviyesinden yüksekte tutulduğunda azalır. Bayanlarda hamilelik ve menstrüasyon döneminde (özellikle adetin ilk günü) artar.
DIŞARIDAN LAZER TEDAVİLERİ :
Kılcal damar varislerinin tedavisinde kullanılır. 0,1-0,5 mm kalınlığında, ipliksi ve örümcek varislerde çok etkilidir. Işığın dalga boylarının ayrıştırılması ile ortaya çıkan enerjinin kullanılmasını sağlayan bir teknolojidir. Farklı çaptaki damarlara etki eden değişik cihazlar vardır. Lazer cihazı ile deri üzerinden hasta damara bir ışık demeti gönderilir. Damar içindeki kan pıhtılaştırılarak damar kapatılır. Yan dal varisleri varsa, önce bunlar skleroterapi ile tedavi edilmelidir. Varislerin yaygınlığına göre birkaç (2-5) tedavi seansı gerekebilir. Seanslar arasında 1-2 ay ara verilir. Anestezi gerekmez. İşlem sırasında ağrı için tedavi öncesi lokal anestezik kremler kullanılabilir. Ayaktan uygulanır, tedavi sonrası güneşten korunarak normal yaşantı devam eder. Güvenilir bir yöntemdir. Başarı oranı %90 civarındadır. Nüks oranı düşüktür.
DAMARİÇİ LAZER TEDAVİLERİ :
Damar içine deriden iğne ile girilerek, ince bir uygulama teli takılır. Toplardamar içine lazer ışığı veya ısı yayan radyofrekans enerjisi verilerek hasta damarın kapanıp kaybolması sağlanır. Büyük, kapakçık yetmezliği bulunan varislerde uygulanır. Stripping’e alternatif bir yöntemdir. Lokal anestezi (bölgesel uyuşturma) ile uygulanabilir. Sıklıkla dikiş gerekmez. İz bırakmaz. Hastanede yatış gerektirmez. İşlem sonrası bacağa elastik bandaj veya varis çorabı uygulanır. Güvenilir bir yöntemdir. Başarı oranı %95 civarındadır. Nüks oranı düşüktür.
SKLEROTERAPİ :
Orta çaplı ve kılcal damar (ipliksi) varislerinin tedavisinde kullanılır. Varisli damar içine ince bir iğne ile ilaç enjeksiyonu yapılır. Bu ilaç damar iç duvarının karşılıklı yapışmasına yol açarak varisli damarın kapanmasını sağlar. Kan akımı olmayan damarın mavi mor rengi kaybolur. Varisli damarın kapatılması hiçbir dolaşım problemine neden olmaz. Kanı sağlıklı damarlara yönlendirir. Uygulama damarın çapına göre hasta yatar pozisyonda veya ayakta damara girildikten sonra yatar pozisyonda yapılabilir. İşlem genellikle ağrısız ve acısızdır. Bazen oluşan hafif batma ve yanma hissi birkaç dakika sonra geçer. Enjeksiyon yapılan bölgeye küçük tamponlarla baskı yapılır ve üzerine elastik bandaj sarılır. Elastik bandaj kılcal damar tedavilerinde en az 24 saat, daha büyük damar tedavilerinde en az 48 saat bacakta kalmalıdır. Uygulamada belirli bir ilaç dozunun üzerine çıkılmaması gerekir. Bu nedenle varislerin yaygınlığına göre ortalama 2-10 seans tedavi gerekebilir. Seanslara ara vermek, örneğin haftada bir tedavi yapılması herhangi bir kayba yol açmaz. Her seansta tedavi süresi 15-20 dakika kadardır. Ayaktan uygulanan bir yöntemdir. Tedaviden sonra hastalar yürüyerek gidebilir ve günlük işlerini sürdürebilirler. Seanslar arasında kuvvet gerektiren fizik egzersizler terk edilmelidir. Kozmetik sonuçları iyi bir yöntemdir. Başarı oranı %85 civarındadır. Nüksler az görülür. Bunlar tedavi edilen yerlerde değil, başka bölgelerde çıkan yeni damarlardır. Güvenilir bir yöntemdir ve ciddi komplikasyonlara çok az rastlanır. Alerjik reaksiyonlar çok nadiren olabilir. Yüksek konsantrasyonlu ilaç türleri damar dışına verilirse deride küçük yaralar açılmasına neden olabilir. Ehil bir uzman tarafından uygulanmalıdır. Hastaların %20-30’unda tedavi edilen damarda kahverengi renk değişikliği ortaya çıkabilir. Bu durum bazen birkaç ay zaman alsa bile geçicidir. Orta ve büyük çaplı damarlara uygulandığında elastik bandaj açılırsa bazen yüzeyel damar içinde pıhtı oluşabilir. Hafif ağrılı olan bu durum tehlikeli değildir. Gerekli olursa pıhtı iğne ile boşaltılabilir. Bırakılsa bile zaman içinde vücut tarafından emilerek kaybolur. Bazen enjeksiyon yapılan bölgede 1-2 hafta içinde kendiliğinden kaybolan berelenme, morarma olabilir. Nadiren enjeksiyon bölgesinde kılcal damar artması olur. Bu durum kendiliğinden düzelebilir. Düzelmezse enjeksiyon veya lazer ile yok edilebilir. İlaca karşı alerjisi olanlarda, tıkayıcı atardamar hastalıklarında, flebit geçirmekte olanlarda, geniş ve çok yaygın varislerde, gebeliğin ilk üç ayı ve son ayında, önemli sistemik hastalığı bulunanlarda uygulanmaz.
CERRAHİ YÖNTEMLER :
Stripping, mikrocerrahi, ligasyon, varis tedavisinde uygulanan cerrahi yöntemlerdir.